FELIETON: Koniec żaru w oświetleniu?!

Jeżdżąc po różnego rodzaju eventach, współpracując z wieloma firmami z naszej branży eventowej, często między wierszami zaczynały się rozmowy realizatorów oświetlenia o śmierci światła żarowego w estradzie, w oparciu o zakazy unijne w produkowaniu na Europę żarówek halogenowych. 

Wszystko rozbija się o projekt Unii Europejskiej nazwany Ekoprojektem, który ma na celu zmniejszenie zużycia prądu w Europie, co niektórzy uważają, że plan ten stworzył sam diabeł, któremu duszę zaprzedali producenci oświetlenia i zanim trafią do diabelskich czeluści muszą zarobić dużo pieniędzy - ale nie mi to oceniać, choć z czystej matematyki wynika, że jak sprzedam więcej, a taniej, to zarobię praktycznie tyle samo, jak proporcjonalnie sprzedam mniej, a drożej, tutaj zaznaczając, że produkcja LEDów jest droższa od produkcji zwykłych halogenów, więc nawet tak może to nie wyjść.

Dopełniając teorię, wyżej wymieniony dokument jasno mówi, że dla użytku domowego typowe „żarówki” zostają wycofane z produkcji i mają być zastąpione LEDami, choć producenci nie mogą już produkować typowych żarówek dla użytku domowego (od 1 września 2018) to mają jeszcze prawo wyprzedawać się ze stanów magazynowych - jeśli ktoś jest zainteresowany o jakich dokładnie „żarówkach” domowych mowa, zapraszam do przypisu i wglądu w założenia Ekoplanu.

My chcemy klimatyczne oświetlenie!

Skupmy się teraz na naszej branży, jako realizator sam jestem fanem światła żarowego, jako dodatku do standardowego oświetlenia używanego na estradzie, bo przecież nic nie zastąpi dobrze ustawionego blindera za artystą, flickerowych efektów na sunstripach, PARa z filtrem, czy urządzeń typu retro opartych o żarówkę halogenową.

Rozwiewając wszystkie wątpliwości, poprosiłem o komentarz firmę OSRAM, które specjalnie przejrzała założenia Ekoplanu pod kątem oświetlenia specjalistycznego i dostałem jasną odpowiedź, że żarówki halogenowe, mające zastosowania specjalne takie jak estrada są wyłączone z dyrektyw, co za tym idzie, będą dalej produkowane - tyczy się to żarówek DWE PAR-36, PAR-56 czy HPL 575 zastosowanych głównie w lampach typu Retro.

Jednak, żeby nie było za kolorowo, jak użytkownicy popularnych, wcześniej już wspomnianych Showtec Sunstrip zauważyli, że żarówki są coraz ciężej dostępne. Wynika to z faktu, że żarówki z trzonkiem GU10 miały swoje zastosowanie również w domach i załapały się na dyrektywę, co za tym idzie znikają z rynku - pech.  

Postęp technologiczny, nieunikniona śmierć żarników

Zapomnijmy przez chwilę o Unii i jej narzutach, co mamy robić, a czego nie. Odstawiając na bok ekoprojekt, ale patrząc na postęp technologiczny można dojść do wniosku, czy są dyrektywy unijne, czy ich nie ma, żarniki halogenowe prędzej czy później i tak by wymarły – tak samo jak kasety VHS, czy płyty CD (które wg. Mnie zbliżają się ku swojemu kresowi). Wynika to z zalet LEDów, na które jeśli spojrzeć obiektywnie, to przez ostatnie 5 lat rozwoju osiągnęły naprawdę wysoki poziom zaawansowania, który pozwala na płynne dimmerowanie, czy uzyskiwanie efektu żarzenia przy zakresie od zera do piętnastu procent natężenia. Nie żebym był jakimś LED maniakiem, aczkolwiek zauważam coraz więcej zalet tego typu zastosowań.

Jeżdżąc po klubach z zespołami, coraz częściej spotykam się z ludźmi, którzy wymieniają już przestarzałe urządzenia typu PC, Fresnel czy blinder na zamienniki LED, które uważam, że obecnie są już na bardzo wysokim poziomie i niemal w 100% oddają efekt tego samego urządzenia, w którym był zastosowany żarnik. Kolejną zaletą LEDów, jest mały pobór prądu (a jak sami wiecie w większości klubów w Polsce powtarzają się historie „złego prądu”), brak dodatkowych urządzeń typu Dimmer i potężnych przewodów których wymagały.

Nie ma się co oszukiwać, ale również prześcigają w łatwości użytkowania swoich żarowych poprzedników, ponieważ przy rozwoju wspomnianych urządzeń, producenci postarali się, aby ułatwić nam pracę z frontem, czy żarową kontrą, rozbudowując je o możliwość zoomowania, zmieniania ciepłoty światła, czy nawet wycinanie powierzchni świecenia z pozycji realizacji za pośrednictwem atrybutów dostępnych w urządzeniu. Choć, wymiana filtrów, ręczna zmiana kąta świecenia, czy wycinanie skrzydełkami na pewno uczy pokory do pracy, to też wymagają poświecenia większej ilości czasu przy montażu, co za tym idzie - kasa.

Znanego koniec, nie oznacza złego początku

Ciężko by się odnosić do każdego urządzenia żarowego osobno, bo nie licząc udostępnionych nam opraw przez oficjalnych producentów, mamy multum customowych opraw, ale to bez znaczenia. Bo idąc śladem, którym podąża rozwój w naszej branży, trzeba się szykować na całkowite wyparcie światła żarowego, posunął bym się jeszcze dalej, wspominając również urządzenia wyładowcze.

Ja osobiście już teraz chętniej „zaświecę” na urządzeniu inteligentnym spot, w którym została zastosowana dioda LED 150W, niż na przestarzałych już i poniszczonych, acz kultowych MAC700. Dla przykładu poniżej zdjęcie, na którym widać MAC575 Krypton i urządzenie LED oparte o 100W diodę LED skierowane na jedną pozycję. Nie trudno zgadnąć który jest który (swoją drogą w tle, własnej roboty stripy LED). Mimo, że uchwycone na zdjęciu MAC, mają już swoje lata i są zaniedbane, tak niestety w większości wyglądają realia tych wiekowych już urządzeń. Dla wielu to zdjęcie będzie powodem do dyskusji o jakości 575 ze zdjęcia i całkowicie to rozumiem, ale tu na słowo musicie mi uwierzyć, ostatnimi czasy miałem bardzo dużo okazji przyłożyć w akcji 100W głowicę LED, do 250, czy 500 wyładowczych topowych marek, LED miażdżył nawet pięćsetki.

Podsumowując, Unia nam zbyt wiele nie zabiera w tym przypadku, kwestia Showteca to był po prostu pech, w tym jakie zastosowali gwinty w urządzeniu, ale pomimo to i tak bym się szykował na zmiany, które w dzisiejszych czasach są po prostu nieuniknione.

Źródła:

1. https://ec.europa.eu/transparency/regdoc/rep/1/2011/PL/1-2011-889-PL-F1-1.Pdf (opis ekoprojektu)
2. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32009R0244&from=DE (dyrektywa o wyłączeniu żarówek)